- De bekende Europese aandelenmarkten zijn vanmorgen gewoon geopend en daarna is er niet veel meer gebeurd. Nieuws, omzetten en koersbewegingen, het stelt allemaal niets voor.

- En zo kan een bericht over een veiling van Italiaanse staatsleningen gisteren het bericht van de dag worden. Meer precies gaat het dan ook nog om een lening met een looptijd van 6 maanden. Kortom, het gaat helemaal nergens over, want met betrekking tot die Europese schuldencrisis gaat het natuurlijk om de langere termijn ontwikkelingen en verplichtingen.

- Beter nieuws kwam er uit Duitsland. Daar wordt nu hardop nagedacht over een fonds met als doelstelling om de groei in de zwakke Europese economieën te stimuleren. En daar hebben we wat aan. Bezuinigen etc is allemaal leuk en aardig, maar proberen meer banen en hogere salarissen te bewerkstelligen, is beter.

- Wat ons bij AFS wel begint te verbazen is waarom alles en iedereen zoveel vertrouwen in de centrale banken blijft houden. Als gekeken wordt naar het optreden van de Fed, de ECB, de BoJ en de BoE dan kunnen daar wel wat opmerkingen bij gemaakt worden. Let alleen eens op de werkelijk ongelofelijke toename van de balanstotalen. Dat betekent onvermijdelijk dat de risico's ook fors zijn toegenomen. En wat kunnen daar de consequenties van zijn, om maar eens wat te vragen.

- Opmerkelijk blijft altijd de hotemetoten-fobie met betrekking tot deflatie. Wij kennen alleen maar mensen die lage/dalende prijzen/kortingen etc prettig vinden, maar in hotemetoten-land wordt alles uit de kast getrokken om dit te verhinderen. Het lijkt er sterk op dat er daar alleen oog is voor mensen met veel schulden, maar er zou wel meer aandacht mogen zijn voor de 'brave' burgers die geen gekke dingen gedaan hebben. 

- Het is voor de zoveelste keer de afgelopen weken weer extreem rustig op de bekende Europese aandelenmarkten. Koersbewegingen en omzetten stellen helemaal niets voor. Dat de inhoud van de beschikbaar gekomen berichten wel iets voorstelt, maakt handelaren/beleggers ook voor de zoveelste keer helemaal niets uit. En zo blijft men zichzelf een rad voor ogen draaien.

- Enkele van die berichten dan maar. Te beginnen in eigen land. Wat denkt u van het nieuws over de mogelijke verlagingen van veel pensioenen in 2013? Wat gaan daar de consequenties van zijn voor bijvoorbeeld het consumentenvertrouwen, de bestedingsbereidheid en de bedrijfsinvesteringen? En wat gaan dus de consequenties zijn voor de economische groei en de resultaten van de bedrijven? Voor het geven van de juiste antwoorden op die vragen hoef je echt niet gestudeerd te hebben.

- En wat denkt u van het bericht dat de Europese banken weer mega-bedragen bij de ECB hebben geparkeerd? Klinkt dat als meer onderling vertrouwen bij de banken? Betekent het dat het binnenkort misschien wat beter gaat met de Europese economie?

- Nog meer vertrouwen, nu in de VS waar het consumentenvertrouwen aan het verbeteren is. Maar kan dat blijven duren als nagedacht wordt over de ontwikkelingen op de Amerikaanse huizenmarkten waar de prijzen maar blijven dalen en steeds meer mensen geconfronteerd worden met een hypotheek waarvan de waarde hoger is dan de waarde van hun huis? En die prijzen blijven maar dalen ondanks dat de hypotheekrente op het laagste niveau ooit terecht is gekomen. Klinkt dat als binnen kort gaat het beter?

- Kijk zelf even naar de laatste macro-economische cijfers uit Japan en probeer er eens een positieve draai aan te geven. Ons lukt dat niet. 

- Op de bekende Europese aandelenmarkten blijven handelaren/beleggers, net als kinderen van 6-7 jaar, hardnekkig geloven in de Goede Sint en zijn zwarte pieten. En dus blijven ze zichzelf cadeautjes geven in de vorm van wat hogere koersen. En net als kleine kinderen die zich totaal niet druk maken over de hun omringende realiteit doen handelaren/beleggers dat ook niet.

- En dat geeft de roze brillen en de pennenlikkers de gelegenheid met totale onzinverhalen te blijven komen. Gisteren in de VS weer twee zogenaamde plussen. Op de eerste plaats de ontwikkeling van het consumentenvertrouwen en op de tweede plaats cijfers over de arbeidsmarkt.

- Maar wat is de realiteit? Die is dat de economische groei over het derde kwartaal weer iets naar beneden is bijgesteld, primair vanwege tegenvallende consumenten bestedingen, die is dat de beschikbare reële inkomens van alle Amerikanen duidelijk dalen, die is dat er nauwelijks nieuwe banen bijkomen en die is dat een aantal andere indicatoren aangeven dat die Amerikaanse economie maximaal wat voortsukkelt en niet meer dan dat. U begrijpt ondertussen wel dat deze berichten onmiddellijk in het grote niets zijn verdwenen.

- In de eurozone wil de ECB de inzet nog verder verhogen. Nu verhalen over mogelijke kwantitatieve verruiming om de euro-economie een volgend duwtje in de rug te geven. En dat past precies in het grote beeld van steeds meer, steeds groter en steeds ingrijpender maatregelen. Dat de ECB daarmee steeds verder een fuik inzwemt en steeds onduidelijker hoe en wanneer de weg terug wordt ingeslagen, lijkt er niet toe te doen. Dat er steeds verder afgeweken wordt van de situatie dat de banken en de particuliere sector er in een economie met elkaar uit moeten komen en dat de centrale bank hoogstens wat moet duwen en trekken lijkt er ook helemaal niets meer toe te doen. Het begrip 'vrije markt economie' moeten we maar eens helemaal vergeten. In China en Rusland worden de autoriteiten per dag jaloerser. 

- Op de bekende Europese aandelenmarkten blijven handelaren en beleggers zichzelf trakteren op hogere koersen. Een ding is volkomen duidelijk. Met de inhoud van de beschikbaar gekomen berichten heeft het niets, maar dan ook helemaal niets te maken. Zelfs als je een pot happy pills geslikt hebt en alleen maar kijkt naar de berichten (denken gaat dan al lang niet meer), is er maar een conclusie mogelijk. En die is erg onprettig, om het eens extreem genuanceerd te formuleren.

- Zetten we de laatste economische berichten even op een rijtje, dan gaat het over een recessie in Japan, een recessie in Italië en binnen afzienbare tijd behoorlijk neerwaartse bijstellingen van de wereldgroeiverwachtingen door het IMF. Het gaat hier niet eens om het woord recessie, het gaat om de versnellende richting van de beweging omlaag. Allemaal volkomen voorspelbaar als op een rijtje gezet wordt wat er gaande is in de financiële wereld, in de ontwikkeling van het vertrouwen van consumenten en bedrijven en in de opstellingen van de overheden, om eens wat factoren te noemen. 

- Ongeveer een half jaar geleden zijn er afspraken gemaakt over het herstructureren van Griekse schulden. Een belangrijk onderdeel van die afspraken was dat de particuliere sector daar een vrijwillige bijdrage aan zou leveren. De laatste ontwikkeling is nu dat een paar hedge funds daar bij nader inzien toch anders over zijn gaan denken, Zij vinden dat de afgesproken kortingen te hoog zijn en willen nieuwe soepeler afspraken maken. En nu maar eens afwachten hoe dat verder gaat, maar dat de twijfel en onzekerheid verder gaan toenemen, met alle consequenties vandien, lijkt wel zeker. 

- In de VS moesten de makelaars gisteren toegeven dat ze de afgelopen 4 jaar tamelijk verkeerde cijfers over de huizenverkopen naar buiten hebben gebracht. Nu blijkt dat het aantal verkochte huizen in de tijd minstens 15% lager is geweest dan de makelaars eerder gemeld hebben. Shit happens. Het betekent natuurlijk wel dat die Amerikaanse huizenmarkt er een stuk slechter voor staat dan gedacht werd en dat alle vorige euforische reacties als er weer eens een minder slecht dan verwacht cijfer gepresenteerd werd, in een heel ander licht gezien moeten worden. En hoe reageerden de roze brillen en de pennenlikkers op dit bericht? Gewoon, volledig negeren natuurlijk. Probeert u zelf eens te bedenken hoeveel en welke berichten er in het grote niets verdwijnen en wat dat voor de beeldvorming betekent?

- Handelaren/beleggers trakteren zich ook vandaag op een rondje hogere koersen. Waarom? Dat weten ze zelf ook niet, maar het is wel leuker dan verkopen. Of zoiets. Er is in ieder geval geen enkel verband met welke financieel-economische realiteit waar dan ook voor te vinden. Sterker, als daar maar langer dan een seconde naar gekeken wordt, is het de allerhoogste tijd om erg nerveus te worden.

- Vanmorgen konden Europese banken inschrijven op goedkoop geld van de ECB. En dat hebben ze gedaan ook: voor € 489 mrd !!  Hoe duidelijk willen beleggers te zien krijgen dat de banken elkaar niet meer vertrouwen en zoveel mogelijk via de ECB willen opereren. Hoe kan dat anders gezien worden dan extreem slecht nieuws? Heeft er al eens iemand stil gestaan bij de vraag hoe/wanneer een en ander teruggedraaid kan/gaat worden? Nog een vraagje. Wat moet er gebeuren, willen die banken elkaar wel weer gaan vertrouwen? En: is dat al aan het gebeuren? En: is er ook maar een iemand in de hele wereld die geen roze bril of pennenlikker is die denkt dat het alsmaar groter en heftiger optreden van de centrale banken iets oplost?

- Los van de bovenstaande volkomen gekte zijn er de berichten uit de economie. Wat denkt u van de waarschuwing van het IMF dat de wereldeconomie op een kruispunt terecht is gekomen en erg makkelijk de verkeerde afslag in kan slaan. Of van de laatste cijfers uit Japan die weinig positief waren. Of van de laatste uitspraken van de Chinese premier die zwaar te denken geven. En bedenk altijd: de hotemetoten proberen altijd zo positief mogelijk te zijn. Ze zien echt wel wat er aan de hand is, maar missen nagenoeg altijd de bereidheid om serieus in te grijpen.

- De huizenmarkt dan maar. Incidenteel komt er een berichtje wat niet erg slecht is. En dat wordt dan uiteraard 'vertaald' als turbo-mega-maxi-toppie-toppie. Doe daar s.v.p. niet aan mee. Zoek zelf even uit wat de realiteit is.

- Er gebeurt vanmorgen opnieuw bijna niets op de bekende Europese aandelenmarkten. Minimale omzetten en beperkte koersbewegingen bepalen het beeld. Meer plusjes dan minnetjes zorgen voor de stijgingen van de indices. En het volkomen en totaal weigeren ook maar te kijken naar wat er aan de hand is, blijft de houding van handelaren/beleggers.

- Gisteren de uitspraken van de nieuwe ECB-president Draghi over 2012. Hij voorspelt moeilijke financiële markten en dat is natuurlijk niet meer dan een al openstaande  deur nog even keihard uit z'n hengsels trappen. Onze Italiaanse vriend kan ook eens even stilstaan bij wat de rol van de verantwoordelijke autoriteiten in dat proces is geweest. Die autoriteiten zijn namelijk al ruim drie jaar steeds groter en heftiger in die markten aan het ingrijpen. Denk aan de begrotingstekorten, aan het verlagen van de korte rente, aan het geven van garanties, aan het kopen van staatsleningen, aan het verstrekken van steeds meer liquiditeitssteun en aan het telkens veranderen van de regels. Met als opgetelde resultaat dat er weer een recessie aankomt, dat de spaarders op hun knieën gezet zijn, er grote problemen zijn ontstaan in de pensioenwereld en dat het vertrouwen van consumenten en bedrijven zwaar onder druk is komen te staan. En dan voorspellen dat er een moeilijk jaar op de financiële markten aankomt. Goeie bal, Mario, goeie bal.

- Een andere reden waarom het een moeilijk jaar gaat worden is dat de grote landen het maar nergens met elkaar over eens willen worden. Gisteren het verhaal over de mogelijke steun van het IMF voor de eurozone, vanmorgen de tekst dat de Britten daar in ieder geval niet aan willen meewerken. Dat belooft niet veel goeds.

- In de VS is het beeld trouwens niets beter. Daar zijn de politici zo verdeeld dat echt alles, maar dan ook alles wordt aangegrepen om punten te scoren en de andere kant waar mogelijk maximaal dwars te zitten. Als er economisch nou geen problemen zijn, maakt dat allemaal niet zoveel uit, maar in de VS zijn echt grote problemen ontstaan. Dan op geen enkele manier willen samenwerken, is zeldzaam onverantwoordelijk.

- En de roze brillen die denken dat er in de VS iets van een herstel aan het optreden is, die moeten maar even naar de laatste cijfers over het onderzoeksbureau Gallup kijken over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Korte samenvatting: in vergelijking met een jaar geleden gaat het op die arbeidsmarkt maximaal een heel klein beetje beter. En niets meer. 

- Het is vanmorgen opnieuw heel erg rustig op de bekende Europese aandelenmarkten. Omzetten en koersbewegingen stellen helemaal niets voor. Zoals al veel vaker de afgelopen weken is de inhoud van de berichten kristalhelder maar weigeren handelaren/beleggers er simpelweg naar te kijken. Dit plus het traditionele peilloos domme gewauwel over een eindejaarsrally maakt dat er toch meer plusjes dan minnetjes genoteerd worden.

- Het grote verhaal van de afgelopen maanden is natuurlijk dat de verantwoordelijke autoriteiten keihard aan het werk zijn om het grote publiek en het bedrijfsleven zo nerveus mogelijk te maken. Ieder plan wat later niet blijkt te werken en opgevolgd wordt door een groter volgend plan wat ook niet werkt wat dan weer gevolgd wordt door een nog groter plan wat natuurlijk ook niet werkt, heeft dat effect. En nerveuzer wordende consumenten en bedrijven gaan natuurlijk niet lekker consumeren en investeren. Sterker, die gaan het allemaal wat rustiger aan doen met als onvermijdelijke resultaat dat de groei afzwakt en een recessie onvermijdelijk is.

- En de volgende grote teleurstelling komt eraan. De Europese hotemetoten willen het IMF betrekken bij de 'redding' van de eurozone. De essentie van het IMF is echter 'met elkaar voor elkaar'. En elkaar is dan alle landen in de wereld. Denken we nou echt dat alle lidstaten van het IMF het een goed idee vinden om geld ter beschikking te stellen aan een van de rijkste gebieden op aarde. Denkt u dat de emerging markets gaan bijdragen aan een fonds om de eurozone te steunen en denkt u dat de Amerikaanse regering geld ter beschikking gaat stellen, om nog maar te zwijgen over de Britten en de Italianen. Korte samenvatting van dit plan: D O A (in goed Amerikaans: Dead On Arrival). 

- Bovenstaande processen zijn niet alleen van toepassing op de eurozone. In de VS gebeurt precies hetzelfde. Zoek maar eens uit wat er in Washington aan het gebeuren is met betrekking tot het al dan niet verlengen van een tijdelijke belastingverlaging (payroll tax cut). Dat is van een tamelijk gruwelijke onverantwoordelijkheid.

- Er gebeurt vanmorgen ongeveer niets op de bekende Europese aandelenmarkten. Omzetten en koersbewegingen stellen helemaal niets voor. En net als eerdere dagen is er nieuws genoeg, maar ontbreekt bij handelaren/beleggers de wil om er ook maar iets mee te doen.

- Het bericht van de dag betrof de uitspraken van IMF-voorzitter Lagarde over de ontwikkelingen in de Europese schuldencrisis. Mevrouw Lagarde waarschuwde ervoor dat de bestaande problemen nog een stuk groter kunnen worden. Zeker als er niet beter samengewerkt gaat worden en landen meer voor de directe korte termijn eigenbelangen gaan kiezen, worden de vooruitzichten somberder.

- Gisteren kwamen er wel een paar niet tegenvallende cijfers uit de VS beschikbaar. Zo worden er langzaam maar zeker minder mensen ontslagen, maar van meer nieuwe banen is nog maar weinig sprake. Het begint erop te lijken dat het Amerikaanse bedrijfsleven wel zo'n beetje uit-gereorganiseerd is. Er waren ook enkele meevallertjes in regionale enquêtes met betrekking tot de industrie. Tegelijkertijd viel het macro-economische cijfer met betrekking tot industriële productie echter behoorlijk tegen. Hoe dit met elkaar in overeenstemming gebracht kan worden, is ons nog niet helemaal duidelijk.

- Los daarvan kan het misschien wel zo zijn dat het aan de productiekant van de Amerikaanse economie wat beter gaat, aan de inkomenskant is daar geen enkele sprake van. En dat is voor ons bij AFS de belangrijkste reden waarom wij niet geloven in een blijvend herstelverhaal. Met blijvend torenhoge begrotingstekorten kan de consumptie misschien op peil blijven, maar beter gaat het niet worden.

- In de rubriek 'boefjes en grotere boeven' vandaag een rapport over hoe Spaanse banken omgaan met de problemen op de huizenmarkten daar. We weten ondertussen wel dat het vooruitschuiven van problemen de normaalste zaak van de wereld is geworden, maar de mate waarin die Spaanse banken dat doen, is van een hogere orde. Dan hebben we het over creativiteit in het kwadraat. Hopelijk kunt u zelf wel bedenken wat daar de onvermijdelijke consequenties van gaan zijn.

- Op de bekende Europese aandelenmarkten is het opnieuw vrij rustig. Omzetten en koersbewegingen stellen maar weinig voor en de beschikbaar gekomen berichten zijn niet opvallend/opmerkelijk genoeg om een beweging op gang te brengen.

- Wat er wel gebeurt, is dat het vertrouwen van beleggers in een goede afloop van de ontstane problemen langzaam verder onder druk komt te staan. Begrijpelijk, want de neuzen willen over ongeveer geen enkel onderwerp maar dezelfde kant op gaan staan. Series meningsverschillen en ruzies worden in de publiciteit uitgevochten. Alles en iedereen heeft overal een mening over. En zo gaat het maar door, met als resultaat dat die beleggers nerveuzer worden en nerveuze beleggers verkopen. Veel moeilijker is het niet. Die lagere koersen op allerlei markten zijn geen toeval.

- Maar er moet wel belegd worden. Er wordt dus gezocht naar 'safe havens', plaatsen waar de risico's in de perceptie een stuk minder zijn. Zo komen Amerikaanse staatsleningen weer in beeld en neemt de belangstelling voor dollars dus toe. Voor alle duidelijkheid: in de VS gaat het echt niet veel beter dan in de eurozone, maar handelaren zijn net hondjes, ze reageren nou eenmaal op de hardste geluidjes en de felste lichtjes. En die komen de laatste tijd uit de eurozone. Maar daar kan iedere dag verandering in komen.

- Op andere plaatsen in de wereld gaat het eigenlijk niet veel beter. Zet de berichten uit China maar eens op een rijtje. De Chinese hotemetoten weten tientallen minnen te vertalen in geweldig groeicijfers, maar zelfs de beleggers geloven die niet meer. Kijk daarvoor maar naar de ontwikkelingen op de Chinese beurzen. Waarom staan die zoveel lager als het zo goed zou gaan in China? En dat wil wat zeggen he? Beleggers die groeicijfers niet meer geloven.

- Het is ook vanmorgen erg rustig op de bekende Europese aandelenmarkten. Lage omzetten en bijna alleen maar wat lagere noteringen. Nieuws is er meer dan voldoende, maar er zijn simpelweg te weinig berichten die gepimpt kunnen worden tot goed/meevallend/verbeterend nieuws.

- Gisteren een serie berichten uit de VS. Eerst de cijfers over de detailhandelsverkopen in de maand november. Die vielen dik tegen terwijl alles en iedereen toch zo heel erg positief was over de start van het Kerstverkopen-seizoen eind november. Hoe kunnen al die fijne+ plussen dan opgeteld niet meer dan een minimini-plusje zijn? En voor de mensen die maar blijven weigeren te begrijpen wat de ontstane realiteit is: kijk even naar de laatste uitspraken van Best Buy.

- Ook was er in de VS weer een korte rentebesluit plus toelichting van het FOMC van de Federal Reserve. Korte samenvatting: de economie kabbelt langzaam door, terwijl de risico's groot zijn. En blijf bedenken dat de monetaire en fiscale autoriteiten in de VS al een paar jaar echt alles uit de kast hebben gehaald om die economie te stimuleren. En dan zijn er ook nog mensen die geld van anderen beheren die teleurgesteld zijn dat de Fed niet nog meer doet.

- Tenslotte was er de uitkomst van de periodieke grote enquête in het midden- en kleinbedrijf. Korte samenvatting: het gaat iets minder slecht dan even geleden. En daar blijft het bij.

- In eigen land is het economische tij aan het verslechteren. Gisteren het CPB-'recessie-in-Nederland-verhaal'. Nu teksten over volgende bezuinigingen en een aantal berichten over forse ontslagrondes. Dat gaat het vertrouwen in een fijne toekomst onder druk zetten en dus ook de bestedingen en dus ook de groei. De spiraal omlaag versnelt, en niets anders.

- Het is vanmorgen behoorlijk rustig op de bekende Europese aandelenmarkten. Omzetten en koersbewegingen stellen maar weinig voor en u kent het verhaal met betrekking tot het nieuws ondertussen wel. Meer dan voldoende berichten waarvan de inhoud en strekking volkomen duidelijk zijn, maar waar handelaren/beleggers simpelweg weigeren om iets mee te doen.

- Gisteren het kwartaalrapport van de BIS, ruwweg de centrale bank van de centrale banken. In dat rapport zijn de ontwikkelingen op de financiële markten van de afgelopen maanden op een rijtje gezet. Rode draad: het blijft op die financiële markten langzaam maar zeker slechter gaan, ook al omdat de onzekerheid en twijfel blijven toenemen en vertaald worden in andere (lees: lagere) prijzen. Op dagbasis bekeken lijkt de schade vaak nog wel mee te vallen, met een wat langer perspectief is dat totaal niet aan de orde.

- Dit beeld wordt bevestigd door de laatste rapporten van de OESO. Ook daar is één ding volkomen duidelijk: de groei in bijna alle landen van de wereld is behoorlijk aan het afzwakken. Het bericht vanmorgen van die recessie in Nederland past daar naadloos in.

- Nog een fijn bericht uit de VS. Daar was het begrotingstekort over de maand november gewoon $ 137 mrd, en nee, dit is geen typefout. De regering geeft daar meer dan 60% !!!! meer uit dan er binnenkomt. Misschien kunt u dat a) even relateren aan de laatste groeicijfers, b) even relateren aan dat verwachte groeiverhaal en c) even relateren aan de vraag hoe lang dit kan blijven doorgaan?

- In Nederland heeft Geert W. van zich laten horen met wat teksten over de hypotheekaftrek. Misschien dat er politieke overwegingen aan ten grondslag hebben gelegen, maar financieel-economisch gezien is het vragen om problemen.

- Op de bekende Europese aandelenmarkten is de stemming vanmorgen niet best. Bijna alleen maar lagere noteringen, met omzetten die niet bijzonder zijn. Blijkbaar is het euro-top effect al weer uitgewerkt.

- Veel opmerkelijker was dat handelaren/beleggers zichzelf nog een paar dagen hebben weten wijs te maken dat er n.a.v. die top een verandering ten goede zou kunnen komen. Er zijn vier grote problemen in de euro-zone. De opgetelde schuldenposities, de verdiencapaciteit van de verschillende landen, de financiële posities van de banken en, in sommige gevallen, de overheidsfinanciën. Als de uitkomsten van de top naast dit rijtje worden gelegd, dan kunt u de conclusies zelf ook wel trekken.

- In dat hele proces is het VK ook nog in staat geweest om zichzelf buitenspel te zetten. De Britten wilden geen soevereiniteit opgeven en hun eigen financiële sector beschermen. Dat is natuurlijk helemaal legitiem, maar de onvermijdelijke consequentie gaat zijn dat het VK steeds minder partij gaat worden in de Europese besluitvorming.

- In het proces van financiële waarheidsvinding wat zich sinds de zomer van 2007 door de wereld heen beweegt, gaat ook Nederland onvermijdelijk aan de beurt komen. En de financiële markten gaan oog krijgen voor de volledig opgeblazen huizenmarkt in ons land. Wat dat gaat betekenen, is nu niet te voorspellen, maar er kan zomaar onrust over ontstaan omdat iedereen begrijpt dat één en ander een dikke min voor de banken kan worden. Kan he, moet niet…..

- De banken blijven in het middelpunt van de belangstelling staan. En terecht, want alle denkbare oplossingen van de crisis lopen via die banken. Die banken vertrouwen elkaar niet meer, zijn bang voor meer economische problemen en zijn dus vooral bezig met het versterken van hun eigen posities. Er is dus duidelijk minder belangstelling voor krediet verlenen. En dat brengt andere bedrijven in problemen die afhankelijk zijn geworden van lekker veel en goedkoop krediet. Faillissementen, here we come.

-De stemming op de bekende Europese aandelenmarkten is ook vanmorgen aan de afwachtende kant. Omzetten en koersbewegingen stellen maar weinig voor. Alle ontwikkelingen in/op/rondom de eurotop blijven uiteraard de, met grote afstand, belangrijkste factor.

- Wat daar tot nu toe over bekend is geworden, geeft weinig redenen voor optimisme. Het is simpelweg allemaal te gecompliceerd en de belangentegenstellingen zijn te groot om het ergens over eens te worden. En dus worden er alsmaar creatievere dingetjes bedacht om toch maar vol te houden dat er vooruitgang wordt geboekt.
Helaas is dat echt niet zo. Sterker, de problemen worden nog steeds per dag groter.

- De belangrijkste reden daarvoor is dat er echt helemaal niets gebeurt aan het aanpakken van de kern van alle problemen, te weten: de verdiencapaciteit van de verschillende Europese economieën. De schuldencrisis is immers een rechtstreeks gevolg van het ontbreken van vertrouwen van beleggers in het verhaal dat die landen aan al hun verplichtingen kunnen blijven voldoen. Het is heel simpel: hoe beter het met een economie gaat, hoe makkelijker er aan de verplichtingen voldaan kan worden. Maar het enige waar al die tijd over gesproken wordt, is Europese steun, meer steun van andere en nog meer steun in weer andere vormen. In geen enkele hoofdstad worden plannen gepresenteerd met als doel de verdiencapaciteit van die economie te verbeteren.

- Zo komt ook de ECB in beeld als de partij die er voor moet zorgen dat er tijd gewonnen kan worden. Hoe, wat, waar en hoeveel doet niet ter zake, als de financiële markten maar rustig blijven. Want het is altijd de oplopende druk vanuit die financiële markten die politici dwingt om maatregelen te nemen. Tot nu toe is die druk dus niet hoog genoeg opgevoerd, want (zie boven) van fundamentele oplossingen is nog geen enkele sprake.

- Het is vanmorgen bijzonder rustig op de bekende Europese aandelenmarkten. Omzetten en koersbewegingen stellen helemaal niets voor. U begrijpt waarom: vandaag en morgen zijn het eurotop-dagen, dus alles en iedereen wacht op de uitkomsten ervan.

- En die uitkomsten gaan tegenvallen. Misschien dat een paar top PR-mannen/vrouwen er nog een verhaal van kunnen maken, maar inhoudelijk gaat er erg weinig veranderen. De plannen waar nu over gesproken moet worden zijn simpelweg te ingrijpend en de belangentegenstellingen te groot, om tot een overeenkomst te kunnen komen. Minimale stapjes in de goede richting gaat misschien nog lukken, maar daar gaat het bij blijven. Wat er waarschijnlijk wel gaat gebeuren is dat er een volgende topconferentie aangekondigd wordt waarin dan weer verder gepraat kan worden.

- Vanmiddag ook nog een ECB-rente vergadering. Er zijn droefsnoetjes die willen dat de korte rente verder verlaagd gaat worden. Onthoud die namen en luister er nooit meer naar. De reden? Als een korte rente van 1,25% geen positieve effecten heeft, gaat een rente van 1% of 0,75% daar geen verschil in brengen. Dat wel denken, is een stuitend gebrek aan inzicht in alles etaleren.

- Waar de roze brillen en de pennenlikkers ook maar niet over willen nadenken, is de ontwikkeling van de armoede in de VS. Iedere maand nieuwe cijfers die 
om mysterieuze redenen iedere keer razendsnel in het grote niets verdwijnen. Niet bij ons. Ondertussen krijgen namelijk meer dan 46 mln !!! Amerikanen voedselbonnen (dat is een op de zes Amerikanen) en dat aantal blijft sterk toenemen. Hoe er dan nog gesproken kan worden over een blijvend economisch herstel in de VS is voor ons een volkomen raadsel.

- Op de bekende Europese aandelenmarkten heerst een vriendelijke stemming. Veel wat hogere noteringen, met omzetten die op enkele uitzonderingen na, maar weinig voorstellen. Nieuws is er weer meer dan voldoende, voor de mensen die erover willen nadenken is de inhoud ervan kristalhelder, maar voor de zoveelste keer is duidelijk dat handelaren/beleggers daar geen enkele behoefte aan hebben.

- In aandelenland wil men ontzettend graag geloven dat er de komende dagen behoorlijke vooruitgang geboekt gaat worden in het aanpakken van de ontstane problemen. Dat is in theorie ook wel denkbaar, maar de praktijk gaat met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid anders zijn. Het is tamelijk onverantwoordelijk om daar als beheerder van andermans geld geen rekening mee te houden.

- Ondertussen blijven de Europese hotemetoten de roze brillen en de pennenlikkers verder manipuleren. Verhalen over een tweede bazooka en steun van de Amerikanen dienen alleen maar om het sentiment te bespelen. Wat betreft de realiteit kunt u beter kijken naar wat de Britse premier Cameron gezegd heeft en even stilstaan bij de vraag wat er nu allemaal gaat gebeuren in plaats van wat er t.z.t. moet gaan gebeuren.

- Wat erg opmerkelijk begint te worden, zijn de ontwikkelingen op de internationale valutamarkten. Ondanks alle verhalen over de eurozone, de crisis, het mogelijke opsplitsen etc. etc. gebeurt er met de koers van euro ongeveer niets. Vreemd. Alleen maar onprettige verhalen over die munt en dan toch grote rust op die valutamarkten. U mag het zeggen, wij zijn in ieder geval op zoek naar een goede verklaring. 

- Op de bekende Europese aandelenmarkten heerst een afwachtende stemming. Handelaren/beleggers waren meer dan bereid allerlei onzin over nieuwe plannen om de eurozone te 'redden' voor waar aan te nemen, maar toen kwamen de berichten van Standard and Poor's over de kredietwaardigheid van landen in de eurozone. En nu wisselen plusjes en minnetjes elkaar af, met omzetten die weinig voorstellen. 

- Duitsland en Frankrijk zouden het eens zijn over allerlei te nemen maatregelen. Mooi. Maar er kan natuurlijk ook gekeken worden naar wat die maatregelen nu precies zijn en waar over gezwegen wordt. Ook deze keer gaat het primair over hoe in de toekomst voorkomen moet worden dat één en ander nog een keer gaat gebeuren. Over wat er nu moet gebeuren om uit de problemen te komen, is nagenoeg niets te vinden. 

- En precies dat is natuurlijk de voornaamste reden waarom de kredietwaardigheidsbeoordelaars nerveuzer worden. De problemen worden immers per dag groter en hoe meer het economisch tegen gaat zitten, hoe moeilijker het wordt om geloofwaardige oplossingen te bedenken. 

- Het is nog vervelender, want mogelijke neerwaartse bijstellingen van de kredietwaardigheid van belangrijke landen gaan de oplossing van alle problemen nog een stuk ingewikkelder maken. Denk maar aan het EFSF waarmee van alles en nog wat gekocht moet gaan worden. Dat EFSF is een zeer creatief opzetje waar zo hoog mogelijke ratings cruciaal voor zijn. Neerwaartse bijstellingen van die ratings ondermijnen dat EFSF en dus de plannetjes die daar op gebaseerd waren. 

- Dat het economisch tegenzit in de eurozone wordt ook per dag duidelijker. Gewoon de beschikbaar komende cijfertjes volgen en die niet vergelijken met wat er voorspeld is, maar met wat ze drie en zes maanden geleden waren. Over de richting van de beweging kan geen verschil van mening meer bestaan, over het tempo ervan kunnen de roze brillen en pennenlikkers nog even blijven liegen.

- Op de bekende Europese aandelenmarkten blijven handelaren/beleggers zichzelf wijsmaken dat er binnen afzienbare tijd maatregelen genomen gaan worden die de Europese schuldencrisis gaan verlichten. Als je dat gelooft, kun je natuurlijk kopen. En dat is nu aan het gebeuren. Veel plusjes dus, met omzetten die weinig bijzonder zijn. Dat het realiteitsgehalte van dat geloof precies nul is, doet voor de rest niet ter zake.

- Ook als we maar een eurocent zouden krijgen voor ieder volledig zinloze euro-verhaal dat in de media terechtkomt, dan konden we vandaag stoppen met werken en de komende jaren een zeer prettig bestaan gaan leiden. Vandaag wat geneuzel over mogelijke steun van het IMF. Wat puntjes. Waarom wordt het IMF erbij gehaald? Zijn de meningen over Europese steunmaatregelen in euroland te verdeeld? Waar gaat dat mogelijke IMF-geld vandaan komen? Denken wij dat het Amerikaanse Congres nieuw geld beschikbaar gaat stellen om Europa te 'redden'? Hebben we al een seconde nagedacht wat er gebeurt met 'onze' bestaande vorderingen op landen tegen de tijd dat het IMF heeft meegedaan en die landen uiteindelijk toch niet alles gaan terugbetalen? Google maar even op IMF en preferenties.

- Waarom moeten er trouwens Europese reddingsoperaties opgetuigd worden. Ieder afzonderlijke land kan zelf alle benodigde maatregelen nemen om het tij te keren. Presenteer een geloofwaardig door het parlement aangenomen plan en de problemen op de financiële markten worden een heel stuk kleiner. Dat er zoveel gezeurd wordt over Europese steun betekent alleen maar dat de betreffende landen nog onvoldoende bereid zijn zelf orde op zaken te stellen.

- Het wordt ook de allerhoogste tijd om een ander idee fixe voor altijd te begraven. Het idee dat China 'ons' komt redden. Ain't gonna happen. De problemen in China nemen in zo'n strak tempo toe dat het 'helpen' van andere landen maximaal prioriteit 35 is. En geen punt hoger.

- Op de bekende Europese aandelenmarkten zit de stemming er vanmorgen behoorlijk in. Bijna alleen maar hogere noteringen, met omzetten die weinig bijzonder zijn. Nieuws is er meer dan voldoende en handelaren/beleggers zijn voor de zoveelste keer in staat daar volkomen verkeerde conclusies uit te trekken.

- In het grote verhaal van de Europese schuldencrisis weten de hotemetoten steeds beter de roze brillen en de pennenlikkers te manipuleren. Heel simpel; hang ze een worst voor en ze gaan er als pitbulls aan hangen. Niet denken, maar kopen. Nu worden er weer verhalen verteld/plannen gemaakt/opzetjes gepubliceerd voor de volgende topconferentie op 9 december. Nieuwe verdragen, meer ECB etc. etc. Misschien kunnen we eens even stilstaan bij de resultaten van de vorige topconferentie van eind oktober. Toen waren de roze brillen en de pennenlikkers ook helemaal euforisch. Dat was de conferentie met de afspraken over het EFSF, over Griekenland en over meer vermogen voor de banken. Tot nu toe is daar echt helemaal niets van terechtgekomen. En de plannen waar nu over gepraat wordt, zijn een stuk ingrijpender dan die van oktober. Conclusie??

- In de VS gaat alle aandacht uit naar de komende cijfers over de arbeidsmarkt. Het gaat daar misschien wel iets beter, maar veel gaat het niet zijn. Als de ontwikkelingen op een rijtje worden gezet gaan er wel wat banen bijkomen, maar blijft de salarisontwikkeling tegenvallen en neemt vooral het aantal part time banen toe. Geen echt herstelverhaal. Afhankelijk van de vraag hoeveel mensen zich helemaal van de arbeidsmarkt hebben teruggetrokken gaat het werkloosheidspercentage iets hoger of lager worden, maar veel gaat het niet zijn.

- Na de 'alle kurken er af'- markt van gistermiddag is het vanmorgen een stuk rustiger. Plussen en minnen wisselen elkaar af, met omzetten die overigens heel behoorlijk zijn. Per saldo noteren de bekende indices rondom de slotstanden van gisteren. Nieuws is er meer dan voldoende, de inhoud ervan bijna alleen maar tegenvallend, maar waarom zou je daar naar kijken of erover nadenken?

- Gistermiddag dus dat bericht van een aantal centrale banken over gecoördineerde liquiditeitssteun aan banken. Als iemand dat ziet als goed nieuws, dan is die persoon serieus de weg kwijt. Dit bericht impliceert namelijk dat de problemen bij de banken waarschijnlijk een stuk groter zijn dan we denken en het impliceert ook dat de Amerikaanse autoriteiten vrezen dat de Europese problemen makkelijk kunnen overslaan naar hun markten. Bovendien wordt er helemaal niets opgelost. Er is alleen afgesproken dat als het onderlinge wantrouwen tussen de banken te groot wordt, er een beroep gedaan kan worden op de centrale banken. Het resultaat hiervan gaat natuurlijk zijn dat het wantrouwen ook makkelijker kan toenemen, want er is een ontsnappingsfaciliteit gecreëerd. Ondertussen blijft de economische realiteit verslechteren, nemen dus ook de problemen van de banken alleen maar toe, hetgeen het wederzijdse wantrouwen verder versterkt waardoor er een groter beroep gedaan gaat worden op die steun. Ziet dat eruit als een neerwaartse spiraal of ziet dat eruit als een neerwaartse spiraal?

- Hier wordt dus niets opgelost, er wordt wat tijd gewonnen en in die tijd gaan de problemen onvermijdelijke verder toenemen. En dat is precies het patroon van alle plannen/maatregelen van de afgelopen drie jaar. Niets meer en niets minder.

- Let voor de aardigheid eens op de ontwikkelingen in de economische realiteiten van China en Japan en probeer dan eens te bedenken wat daar de mogelijke consequenties van kunnen zijn. Ons idee? Niet veel goeds.